NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
مُحَمَّدٍ
النُّفَيْلِيُّ
حَدَّثَنَا
دَاوُدُ بْنُ
عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
الْعَطَّارُ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ
دِينَارٍ
عَنْ أَبِي
الْمِنْهَالِ
عَنْ إِيَاسِ
بْنِ عَبْدٍ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
نَهَى عَنْ
بَيْعِ
فَضْلِ
الْمَاءِ
İyâs İbn Abd'den rivayet
edildiğine göre; Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) su'yun fazlasını
satmayı menetti.
Diğer tahric: Müslüm,
müsâkat; Tirmizî, buyu'; Nesâî, buyu'; İbn Mâce, rühün; Dârimî, rühün; Ahmed b.
Hanbel, III, 338, 339, 356, 417.
AÇIKLAMA:
İyas b. Ebu Abd: Ebû
Avf el-Müzenî, sahâbîdir. Sünen sahipleri ve Ahmed b. Hanbel, kendisinden bu
hadisi rivayet etmişlerdir. Begavî ve İbnü's-Siekkîn, başka hadis rivayet etmediğini
söylerler.
Tirmizî, hadis-i şerif
için; "hasen sahih" der.
Hadis-i şerif, insanın
kendi ailesi, hayvanları ve arazisi için gerekli olandan fazla suyu
satamayacağına delâlet etmektedir. Yine hadisin zahirinden, fazla suyu satmanın
haram olduğu anlaşılmaktadır. Neyl'deki ifadeye göre; görünüşte sahipsiz
arazideki bir su ile sahipli arazideki arasında fark yoktur. Aynı şekilde
suyun; içmek, hayvan sulamak veya ekin sulamak için ihtiyaç duyulması da
birdir. Kurtubî ise, hadisteki nehyin içme suyunun fazlası ile ilgili olduğunu
söyler.
Bundan önce geçen
hadislerde hangi suya sahip olunup, hangisine olunamayacağı görülmüştü. Buna
göre; satılıp satılmaması yönünden bütün sular eşit değildir. Âlimler;
kaplarda, özel sarnıç ve havuzlarda tutulan suların satılabileceği
görüşündedirler. Aynı şekilde kişi kendi arazisindeki suyu, tarla sulamak
maksadıyla isteyene vermeyebilir..Fakat kuyu ve nehirlerdeki suyu, içmek ya da
hayvanını sulamak için isteyene vermemezlik edemeyeceği gibi, karşılığında para
da isteyemez. Para isteyebileceğini söyleyenler varsa da bunlar azınlıktadır.
Bir kimsenin kendi
kabında ihtiyacından fazla su olsa ve birisi ona içmek için muhtaç olup,
ihtiyacını karşılamaya başka su bulamazsa su sahibi suyunu o şahsa satmak
zorundadır.
İhtiyaçtan fazla olun
suyun satılmasının nehyindeki sebep, suyun mubah mallardan olmasıdır,
denilebilir. Bu durumda dağdaki toplanmamış odunun ve otun da aynı hükümde
olması gerekir.